قرن 21 به نام عصر اطلاعات و ارتباطات شناخته می‌شود و همان‌طور که می‌توان از این نام‌گذاری متوجه شد، اشتراک‌گذاری اطلاعات در این زمانه بسیار مهم محسوب می‌شود و به همین خاطر است که افزایش سرعت بسترهای اشتراک‌گذاری اطلاعات مورد توجه محققان قرار گرفته است. تکنولوژی‌هایی مانند ADSL و ۵G از مهم‌ترین بسترهای سرعت بالا در زمینه ارائه اینترنت محسوب می‌شوند. اما در کنار این افزایش سرعت، علاقه‌مندی کاربران به دانلود و اشتراک‌گذاری فایل‌های حجیم مانند ویدیوهای کیفیت بالا، تلویزیون‌های آنلاین و غیره باعث می‌شود، کاربران هر روز به خطوط سریع‌تر نیاز داشته باشند. ایران هم به تازگی در عرصه اینترنت پیشرفت‌های خوبی داشته است و به لطف به وجود آمدن فضای رقابتی، تکنولوژی‌های روز دنیا پای خود را به ایران هم باز می کنند.
به تازگی تکنولوژی VDSL یا Very High bit-rate DSL وارد کشور شده است که پهنای باند بسیار بالایی را برای انتقال اطلاعات به کاربران ارائه می‌دهد. ما در این مقاله سعی داریم به معرفی این تکنولوژی و مقایسه آن با ADSL، به قابلیت‌ها و برتری‌های این سرویس اشاره کنیم. برای آنکه بدانیم VDSL چه تفاوتی با ADSL دارد و چگونه کار می‌کند، نخست باید با فناوری Digital Subscriber Line یا DSL آشنا باشیم. DSL یک خط اشتراک دیجیتال است که برای اتصال به اینترنت با سرعت‌بالا و هزینه کم ایجاد شده است و با استفاده از پهنای باند آزاد اطلاعات را منتقل می‌کند. DSL برای انتقال اطلاعات از کابل‌های مسی تلفن استفاده می‌کند که می‌توانند پهنای باندی برای انتقال سیگنال‌هایی با ظرفیت چندین میلیون هرتز ایجاد کنند. در فناوری DSL تجهیزاتی در مخابرات نصب می‌شوند که برای هر کاربر فرکانس‌های اطلاعاتی را از فرکانس‌های صوتی جدا می‌کند و به همین خاطر است که از یک خط تلفن می‌توان به صورت هم‌زمان به اینترنت وصل شد و با تلفن هم صحبت کرد. البته در این روش فاصله کاربر نباید از تلفن بیشتر از ۵ کیلومتر باشد، چراکه روی سرعت انتقال اطلاعات تأثیر می‌گذارد. جالب است بدانید که در روش Dial-Up در بهترین شرایط تنها ۴ هزار هرتز (4kHz) اطلاعات از طریق همین سیم‌های مسی انتقال داده می‌شد. اما دی‌اس‌ال انقلابی در زمینه انتقال اطلاعات از طریق کابل‌های مسی تلفن ایجاد کرد و هر روز تکنولوژی‌های جدیدی از این روش برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کنند.
مزیت‌های DSL
- اتصال دائم و مطمئن به شبکه جهانی اینترنت
- کوتاه بودن زمان پاسخ
- عدم نیاز به تجهیزات زیاد
- سرعت بسیار بالا
- عدم نیاز به بستر سازی جدید
- اتصال چند نفر به صورت هم‌زمان
ADSL چیست؟
ای‌دی‌اس‌ال یا (Asymmetric Digital Subscriber Line) یک خط اشتراک دیجیتال نامتقارن است و محبوب‌ترین سرویسی است که بر پایه DSL کار می‌کند. اما کلمه «نامتقارن» (Asymmetric) به این دلیل استفاده شده است که در این سرویس سرعت آپلود و دانلود برابر نیستند و می‌توان هرکدام از سرعت‌ها را به صورت جداگانه تعریف کرد. ADSL می‌تواند پهنای باند Downstream (سرعت دانلود) بیشتری را نسبت به پهنای باند Upstream (سرعت آپلود) ارائه کند. با استفاده از فناوری ای‌دی‌اس‌ال می‌توان اطلاعات را با سرعت ۸ مگابیت بر ثانیه دانلود و با سرعت ۰.۸ مگابیت بر ثانیه آپلود کرد.
همان‌طور که گفته شد این سرویس مانند سایر سرویس‌های تحت تکنولوژی DSL معمولاً از بستر سیم‌های تلفن استفاده می‌کند و به همین خاطر است که در انتهای هر مسیر باید یک تقسیم کننده یا Splitter برای تفکیک پهنای باند موجود به دو قسمت مجزا (یکی برای انتقال صدا و دیگری برای انتقال دیتا)، نصب شود. البته در مرکز مخابرات هم دستگاهی به نام DSLAM وجود دارد که وظیفه جدا کردن فرکانس‌های صدا و دیتا را از هم دارد و دیتا را به شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی ISP مربوطه ارسال می‌کند. البته در حال حاضر نسل‌های مختلفی از ADSL مانند ADSL 2 و ADSL 2+ موجود هستند که سرعت بیشتری را ارائه می‌دهند. در انتها بد نیست بدانید که مودم‌هایی که در خانه وجود دارند تنها وظیفه مودلاسیون و دمودلاسیون (به‌عبارت‌دیگر وظیفه ترجمه دستورات انسان به زبان ماشین و بالعکس) را بر عهده دارند.
VDSL چیست؟
وی‌دی‌اس‌ال یا (Very high bit-rate) یک خط انتقال اطلاعات دیجیتال بسیار پرسرعت است که در مسافت‌های کوتاه می‌تواند در بستر خطوط تلفن، اطلاعات را با سرعت بالا انتقال دهد. با استفاده از فناوری وی‌دی‌اس‌ال می‌توان اطلاعات را با سرعت ۵۲ مگابیت بر ثانیه دانلود و با سرعت ۱۶ مگابیت بر ثانیه آپلود کرد. البته نهایت فاصله کاربر از مرکز مخابرات نباید بیشتر از ۱.۲ کیلومتر باشد. همان‌طور که می‌دانید اغلب زیرساخت‌های مخابراتی کشور در حال تغییر به فیبر نوری هستند که البته هزینه زیادی هم دارد. مخابرات برای کاهش هزینه‌ها و همچنین بالا بردن سرعت اینترنت و استفاده از تکنولوژی VDSL از یک روش خاص کمک می‌گیرد. در این روش خطوط مسی موجود تا محلی که از آن‌ها انشعاب گرفته می‌شود (محلی که قرار است سیم به منازل مشترکین برسد) با فیبر نوری تعویض می‌شوند اما از محل انشعاب (جعبه‌های مخابرات که در خیابان‌ها وجود دارند) تا منازل مشتریان، همان سیم‌های مسی باقی خواهند ماند و به جای آن در محل انشعاب یک VDSL gateway نصب خواهد شد. VDSL gateway وظیفه تبدیل سیگنال‌های آنالوگ به پالس‌های نوری و بالعکس را بر عهده دارد تا اطلاعات موجود بتوانند در بستر فیبر نوری حرکت کنند و اطلاعات دریافتی نیز بتوانند بر روی سیم‌های مسی حرکت کنند. با توجه به اینکه سرعت انتقال اطلاعات بر روی فیبر نوری بسیار بالاست و طول زیاد کابل مشکلی در سرعت و کیفیت داده‌ها ایجاد نمی‌کند، مشکل راه‌اندازی شبکه VDSL تنها به طول سیم‌های مسی محدود خواهد شد که البته این محدودیت نیز به دلیل اینکه معمولاً فاصله جعبه‌های انشعاب تا منازل کمتر از ۱.۲ کیلومتر است، از میان برداشته می‌شود.
البته باید گفت که در حال حاضر تنها یک شرکت در ایران تبلیغات خود را در زمینه ارائه VDSL شروع کرده است و امیدواریم به زودی شاهد فراگیر شدن این فن‌آوری و افزایش سرعت اینترنت باشیم.
راجع به نویسنده
سخت بر این اعتقادم که امپراطوری بعدی جهان را ایلان ماسک بنا خواهد نهاد و من علاقه‌مندم تاریخ شکل گرفتن این امپراطوری را مکتوب کنم.